SPIS TREŚCI
Kac to wieczny problem osób, które przesadziły z alkoholem, niestety mimo rozwoju farmacji i technologii nie możemy sobie z nim poradzić. Jest to nieco zaskakujące, biorąc pod uwagę ilość artykułów poświęconych temu problemowi oraz zestawów „leków na kaca” na półkach w aptece.
Jakie są przyczyny kaca?
Społeczność naukowa wciąż nie jest w stanie dokładnie określić, które składniki napojów wyskokowych są winne temu nieprzyjemnemu zjawisku.
Dlaczego niektórzy z nas, następnego ranka po „degustacji” budzą się w „opłakanym stanie”? Nawet gdy spożywali tylko „czyste” piwa rzemieślnicze, warzone w górach przez mnichów i fermentowane za pomocą łez dziewic? 😉
Najczęstszym wytłumaczeniem dla kaca jest działanie moczopędne alkoholu. Większość ludzi zaniedbuje picie wody podczas (lub nawet po) spożyciu alkoholu, w wyniku czego kończymy z ustami jak pustynia Sahara i ciałem, które nie ma wystarczającego nawodnienia, aby normalnie funkcjonować.
Istnieje oczywiście korelacja między poziomem hormonu wazopresyny (odpowiadającego za regulację gospodarki wodnej ludzkiego organizmu) a spożyciem alkoholu. Niestety badania określające związek między odwodnieniem a kacem nie są potwierdzone. Większość ekspertów zgadza się, że odwodnienie odpowiada za zawroty głowy i pragnienie, ale prawdopodobnie istnieją inne czynniki powodujące pozostałe dolegliwości związane z kacem.
Co dzieje się z ciałem podczas picia alkoholu?
Alkohol po pierwsze rozkłada się na substancję chemiczną zwaną aldehydem octowym przez enzym zwany dehydrogenazą alkoholową. Następnie aldehyd octowy jest rozkładany dalej przez dehydrogenazę acetaldehydową. Oba te enzymy wymagają jednak koenzymu o nazwie NAD+, który zostaje zużyty w tym procesie.
Problem polega na tym, że NAD+ jest potrzebny do szeregu reakcji w organizmie, od wchłaniania glukozy z krwi do regulacji poziomu elektrolitów. Zatem wyczerpanie NAD+ logicznie doprowadziłoby do objawów przypominających kaca. Była to ogólnie przyjęta teoria od wielu lat i nadal jest w niektórych kręgach. Jednak profesor JorisC. Versterz Uniwersytetu w Utrechcie w Holandii skrytykował ten pomysł. Wskazał, że ludzie cierpiący na ciężkiego kaca nie mają niższego poziomu elektrolitów ani glukozy we krwi.
Większość współczesnych teorii zrzuca winę nie na czysty alkohol, ale na aldehyd octowy, który jest ok. 30 razy bardziej toksyczny niż sam alkohol. W kontrolowanych badaniach z użyciem myszy stwierdzono, że powoduje on takie objawy, jak pocenie się, zaczerwienienie skóry i wymioty, wszystkie te objawy mogą wydawać się nam znajome. Co ciekawe, liczne artykuły naukowe podkreślają, że nasz układ odpornościowy może stanowić tutaj znaczną część problemu.
Jest dobrze udowodnione, że kacowi towarzyszy znaczny wzrost cytokin (białka wytwarzane w komórkach systemu immunologicznego). Co może powodować gorączkę lub reakcje zapalne w celu walki z infekcją (taką jak infekcja wirusowa). Objawy, które odczuwamy podczas gorączki, nie są bezpośrednim skutkiem atakującego wirusa, lecz wynikiem próby walki naszego organizmu.
Ból mięśni, zmęczenie, bóle głowy lub nudności, a także gorsze efekty poznawcze (utrata pamięci czy podrażnienie), są normalnymi reakcjami naszego organizmu, gdy mamy do czynienia z inwazją drobnoustrojów, ale może to być po prostu niewłaściwa reakcja na nadmierną ilość alkoholu.
Dlaczego niektórzy ludzie lepiej tolerują alkohol?
Istnieje powszechny mit, że wielu Azjatów nie radzi sobie ze spożyciem dużej ilości alkoholu, ponieważ brakuje im wystarczającej ilości dehydrogenazy alkoholowej. Prawdę mówiąc, problem wynika z tego, że przetwarzają alkohol w organizmie nieco zbyt szybko (w toksyczny aldehyd octowy z dużo większą wydajnością niż inne rasy).
Uważa się, że wiele innych czynników wpływa na zdolność metabolizowania alkoholu. Na przykład kobiety mają tendencję do zgłaszania gorszych objawów kaca. Jest tak prawdopodobnie dlatego, że zasadniczo mają mniejszą masę ciała.
Ponadto badania sugerują, że 20-latkowie cierpią mniej na kaca niż ludzie starsi, ale istnieją sprzeczne dowody na to. Badania na ten temat zwykle opierają się na ankietach i jest wysoce prawdopodobne, że starsi ludzie, pijąc te same ilości, mogą to robić w dłuższym okresie i zwykle w wolniejszym tempie.
Dlaczego niektóre napoje powodują gorszego kaca?
Zanieczyszczenia, których mogą być różne typy, w tym już wspomniany acetaldehyd i metanol. W efekcie nasze ciało traktuje je jak truciznę, a ból głowy jest bardzo częstym objawem zatrucia.
Ponieważ wszystkie napoje alkoholowe produkuje się poprzez fermentację, każdy rodzaj alkoholu może mieć zanieczyszczenia, ale destylacja może usunąć wiele z nich. Z tego powodu czyste alkohole (takie jak gin czy wódka) mają tendencję do powodowania łagodniejszego efektu kaca niż inne alkohole (czerwone wino lub koniak).
Przykładowo najlepiej nie utożsamiać jakości piwa ze sposobem jego produkcji, ponieważ piwo rzemieślnicze jest zwykle bardziej zanieczyszczone. To właśnie te zanieczyszczenia dają smak, apetyczny zapach i przyjemny wygląd.
Problemem mogą jednak nie być same zanieczyszczenia, ale sposób przetwarzania alkoholu przez twoje ciało. Nietrudno sobie wyobrazić, że cała masa substancji chemicznych może znajdować się w naszym ciele po całonocnym piciu. Reakcje chemiczne tych związków są prawdopodobnie tak złożone, że mogą wyjaśnić, dlaczego mieszanie różnych rodzajów alkoholu nie jest wskazane. Większa różnorodność zanieczyszczeń może prowadzić do większej różnorodności efektów kaca, a także silniejszej potrzeby stosowania środków przeciwbólowych.
Bez względu na ostateczną przyczynę kaca, nie oczekuj, że naukowcy zainwestuje duże pieniądze w badania mające na celu rozszyfrowanie tej zagadki.