SPIS TREŚCI
Maseczki chirurgiczne to jeden z podstawowych elementów wyposażenia gabinetu ginekologicznego. Są niezbędne podczas konsultacji medycznej oraz wykonywania zabiegów i operacji. Ich podstawowym zadaniem jest ochrona przed patogenami zarówno samego lekarza, jak i jego pacjentek. Dodatkowo niektóre typy zabezpieczają przed przesiąkaniem płynów ustrojowych.
Maseczka chirurgiczna – szczególny typ maseczki ochronnej
Obecność maseczek chirurgicznych na salach operacyjnych, a w dobie COVID-19 także poza nimi, to zasługa Jana Mikulicz-Radeckiego, który zaprojektował tę formę środka ochrony indywidualnej u schyłku XIX w. Miały w owych czasach postać bawełnianej tkaniny zasłaniającej usta i nos.
Współcześnie maseczki ochronne obejmują grupę produktów zabezpieczających przed przenoszeniem drobnoustrojów chorobotwórczych. Są to półmaski, przyłbice i półprzyłbice oraz maski medyczne, ochronne i chirurgiczne.
Szczególnym typem masek ochronnych są maski chirurgiczne. Muszą one spełniać standardy określone normą europejską EN 14683 dotyczące skuteczności filtracji bakteryjnej, przepuszczalności powietrza, czystości mikrobiologicznej i odporności na zachlapania.
W zależności od stopnia spełnienia tych wymagań maseczki chirurgiczne z certyfikatem oznaczone są odpowiednią klasą:
- typ I o skuteczności filtracji bakteryjnej na poziomie min. 95% i oporze przepływu powietrza <40 Pa/cm2;
- typ II o skuteczności filtracji bakteryjnej na poziomie min. 98% i oporze przepływu powietrza <60 Pa/cm2;
- typ IIR o skuteczności filtracji bakteryjnej na poziomie min. 98%, oporze przepływu powietrza <60 Pa/cm2 i dodatkowej odporności na zachlapania.
Kto musi nosić maseczki chirurgiczne?
Maski chirurgiczne obowiązkowo muszą nosić lekarze podczas wykonywania zabiegów w gabinecie lekarskim oraz na sali operacyjnej. Ponadto zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Rady Ministrów wydanym w związku z trwającą epidemią COVID-19 obowiązek noszenia maseczek ochronnych został utrzymany dla wszystkich w aptekach oraz w placówkach medycznych.
Podczas konsultacji z pacjentami lekarze najczęściej sięgają po maski chirurgiczne typu I. Maseczki jednorazowe chirurgiczne typu II są odpowiednie do wykonywania zabiegów i operacji. Przy ryzyku przesiąkania krwi lub substancji zakaźnych przez maseczkę, warto natomiast zastosować tę typu IIR.
Czy strona maseczki ma znaczenie?
Maseczki jednorazowe chirurgiczne są produktami dwustronnymi, ale nie oznacza to, że można je dowolnie zakładać. Najczęściej są oznaczone dwoma kolorami: niebieskim i białym lub zielonym i białym. Ułatwia to prawidłowe i bezpieczne stosowanie. Jeśli maseczka jest jednokolorowa, wówczas rozróżnieniu służą charakterystyczne pofałdowania materiału. Po zewnętrznej stronie skierowane są ku dołowi, a po wewnętrznej – ku górze.
Rolą powierzchni wewnętrznej jest wchłanianie wydzielin takich jak pot, ślina czy wydzielina z nosa. Tymczasem zewnętrzna cześć maseczki zapobiega przenikaniu wydzielin z zewnątrz np. płynów ustrojowych podczas operacji.
Jak poprawnie zakładać i ściągać maseczkę chirurgiczną?
Maseczkę chirurgiczną należy zakładać po wcześniejszym umyciu i zdezynfekowaniu dłoni, aby nie przenosić drobnoustrojów na jej powierzchnię. Konieczne jest też sprawdzenie, czy materiał nie jest uszkodzony. W przeciwnym razie nie zapewni właściwej ochrony. Nie należy przy tym chwytać za tkaninę, a jedynie za przyszyte doń gumki bądź tasiemki.
Następnie należy upewnić się, która ze stron maseczki jest tą wewnętrzną i przyłożyć ją do nosa i ust, wciąż trzymając wyłącznie dłońmi za gumki lub tasiemki. Dopiero po założeniu gumek za uszy lub zawiązaniu tasiemek z tyłu głowy można przycisnąć cienki drut wszyty w materiał do kości nosowej i delikatnie naciągnąć dolną część maseczki, aby dokładnie zakryć usta i brodę. Zabezpiecza to przed przenikaniem patogenów, ale również zapobiega zaparowywaniu okularów przez wydychane powietrze.
Maseczkę jednorazową należy zmienić zawsze, gdy stanie się nieco wilgotna i nie rzadziej niż co 2–3 godziny. Po ściągnięciu z twarzy nie należy zakładać jej ponownie, lecz sięgnąć po nowy produkt.
Aby nie dopuścić podczas ściągania maseczki do przedostania się patogenów do ust i nosa z jej zewnętrznej strony oraz z dłoni, należy wcześniej umyć i zdezynfekować ręce. Po chwyceniu za gumki lub tasiemki należy jednym ruchem usunąć maseczkę z twarzy i wyrzucić ją do pojemnika na odpady medyczne oraz ponownie zdezynfekować ręce.
Źródła:
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220000679/O/D20220679.pdf, dostęp: 5.01.2023 r.
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220002736/O/D20222736.pdf, dostęp: 5.01.2023 r.