SPIS TREŚCI
Smak jedzenia jest spowodowany związkami chemicznymi. Związki te wchodzą w interakcje z komórkami czuciowymi (receptorowymi) w kubkach smakowych. Komórki wysyłają informacje do mózgu, co pomaga zidentyfikować smak.
Ludzie potrafią rozpoznać kilka rodzajów smaków. Każdy ma ewolucyjny cel, taki jak identyfikacja zepsutej żywności lub substancji toksycznych.
Jakie są główne rodzaje smaku?
Mamy receptory dla pięciu rodzajów smaków:
- słodki
- kwaśny
- słony
- gorzki
- umami
Przyjrzyjmy się bliżej każdemu z tych rodzajów smaków.
Smak słodki, aby wyczuć wysokoenergetyczne produkty
Ogólnie rzecz biorąc, słodycz jest spowodowana formą cukru lub alkoholu. Niektóre aminokwasy mogą również smakować słodko.
Naukowcy uważają, że ewoluowaliśmy, by polubić słodycz, ponieważ pomaga nam to rozpoznawać wysokoenergetyczne pokarmy. Słodkie pokarmy są często bogate w węglowodany, takie jak glukoza, które dostarczają naszemu organizmowi paliwa.
Przykłady słodkich potraw obejmują:
- miód
- truskawki
- cukier
- sok owocowy
- ciasto
Smak kwaśnym, aby rozpoznać zepsute jedzenie
Kwaśność lub cierpkość to smak kwasów. Jest wywoływany przez jony wodoru.
Często zepsute jedzenie ma kwaśny smak. Uważa się, że ewoluowaliśmy, by wyczuć kwaśność, aby zidentyfikować tego rodzaju szkodliwe pokarmy.
Ale nie wszystkie kwaśne potrawy są niebezpieczne. Na przykład możemy bezpiecznie jeść kwaśne pokarmy, takie jak:
- ocet winny
- sok cytrynowy
- żurawina
- jogurt
- maślanka
Smak słony, dla równowagi w organizmie
Za słoność zazwyczaj odpowiada sól kuchenna lub chlorek sodu dodawany do żywności. Może to być również spowodowane solami mineralnymi.
Sód jest niezbędny dla równowagi elektrolitowej i płynów. Uważa się więc, że możemy posmakować słonego smaku, aby upewnić się, że mamy wystarczającą ilość sodu.
Słone potrawy obejmują:
- sos sojowy
- przetworzone mięso
- przekąski
- frytki
Smak gorzki, aby rozpoznać truciznę
Goryczka jest spowodowana wieloma różnymi cząsteczkami. Cząsteczki te zwykle występują w roślinach. Jednak wiele roślin z gorzkimi związkami jest toksycznych. Nasi przodkowie ewoluowali, by smakować gorycz, aby mogli rozpoznać truciznę i jej unikać.
Jednak nie każda gorycz jest zła. Zazwyczaj możemy tolerować gorycz w małych ilościach lub w połączeniu z innymi smakami.
Gorzkie potrawy obejmują:
- kawę
- wino
- gorzką czekoladę
- rukole
Smak umami, zwiększa apetyt
Smak umami zawdzięczamy aminokwasom. Często jest wywoływany przez kwas asparaginowy lub kwas glutaminowy. Niektórzy naukowcy uważają, że smakowanie tych potraw pomaga zwiększyć apetyt i kontrolować trawienie białek.
Następujące potrawy mają smak umami:
- bulion mięsny
- dojrzewający ser
- dojrzałe pomidory
- szparagi
Czym jest smak umami?
Umami to ostatnio odkryty smak. To japoński termin, który w wolnym tłumaczeniu oznacza „pikantny” lub „mięsny”.
W 1908 roku japoński naukowiec Kikunae Ikeda odkrył kwas glutaminowy w kombu, rodzaju wodorostów. Ustalił, że pikantny smak wodorostów zawdzięcza solom kwasu glutaminowego. Obejmuje to glutaminian sodu lub MSG.
Od pierwszego odkrycia Ikedy substancje umami zostały zidentyfikowane w innych produktach spożywczych. Umami zostało zaakceptowane jako nowy smak, kiedy naukowcy odkryli receptory umami w naszych kubkach smakowych.
Czy istnieje różnica między smakiem a aromatem?
Smak i aromat to nie to samo.
- Smak odnosi się do percepcji komórek czuciowych w kubkach smakowych. Kiedy składniki pokarmowe aktywują te komórki czuciowe, mózg wykrywa smak, na przykład słodyczy.
- Aromat obejmuje smak i zapach. Zapach pochodzi z twojego zmysłu węchu. Komórki czuciowe w nosie wchodzą w interakcję z cząsteczkami zapachowymi, a następnie wysyłają wiadomości do mózgu.
Możesz kojarzyć zapach z dosłownym wąchaniem czegoś. Ale kiedy jesz, cząsteczki zapachu w jamie ustnej dostają się również do nosa przez nosogardziel. Jest to górna część gardła za nosem.
Smak jest wynikiem tego zapachu i smaku. Istnieje wiele możliwych smaków, w zależności od intensywności każdego zapachu i smaku.
Jak działa zmysł smaku?
Twój język zawiera tysiące małych guzków zwanych brodawkami smakowymi. Każda brodawka ma wiele kubków smakowych, z których każdy zawiera od 10 do 50 komórek receptorowych. Masz również komórki receptora smaku wzdłuż podniebienia i wyściółki gardła.
Kiedy jesz, receptory analizują związki chemiczne w twoim jedzeniu. Następnie wysyłają sygnały nerwowe do mózgu, co tworzy percepcję smaku. Pozwala nam również kojarzyć różne gusta z różnymi emocjami.
Wbrew powszechnemu przekonaniu, cały język może wykryć wszystkie pięć smaków. Nie ma „strefy” dla każdego. Jednak w porównaniu ze środkiem języka, boki języka są bardziej wrażliwe na każdy rodzaj smaku.
Wyjątkiem jest tył języka. Ten obszar jest szczególnie wrażliwy na gorycz, która, jak się uważa, pomaga nam wyczuć toksyczne pokarmy zanim je połkniemy.
Co może wpływać na zmysł smaku?
Niektóre schorzenia lub urazy mogą pogorszyć Twój smak. Są to:
- infekcje górnych dróg oddechowych
- infekcje ucha środkowego
- radioterapia głowy lub szyi
- przyjmowanie niektórych leków, takich jak leki przeciwhistaminowe i antybiotyki
- narażenie na niektóre chemikalia, takie jak środki owadobójcze
- operacja uszu, nosa lub gardła
- ekstrakcja zęba mądrości
- uraz głowy
- problemy z zębami
- zła higiena jamy ustnej
- hypogeusia (utrata pewnego smaku)
- ageuzja (utrata smaku)
- dysgeusia (zmieniony zmysł smaku)
Posumowanie
Ludzie potrafią wyczuć słodki, kwaśny, słony, gorzki i umami smak. Pozwala nam to określić, czy żywność jest bezpieczna, czy też szkodliwa.
Każdy smak jest spowodowany substancjami chemicznymi, które stymulują receptory na naszych kubkach smakowych.
Twój zmysł smaku pozwala cieszyć się różnymi potrawami i kuchniami. Jeśli zauważysz jakiekolwiek zmiany w poczuciu smaku, umów się na wizytę u lekarza.