SPIS TREŚCI
Sztuczne barwniki spożywcze odpowiadają za kolory cukierków, napojów czy wypieków. Są nawet używane w marynatach, wędzonym łososiu i sosach sałatkowych, a także lekach.
W ciągu ostatnich 50 lat, spożycie sztucznych barwników spożywczych wzrosło o 500%, a największymi ich konsumentami są dzieci.
Sztuczne barwniki są posądzane za poważne skutki uboczne, takie jak nadpobudliwość u dzieci, a także nowotwory i alergie.
Temat jest bardzo kontrowersyjny i istnieje wiele sprzecznych opinii na temat ich bezpieczeństwa. Ten artykuł oddziela fakt od fikcji.
Co to są barwniki spożywcze?
Barwniki spożywcze to substancje chemiczne, które zostały opracowane w celu poprawy wyglądu żywności poprzez nadanie jej sztucznego koloru.
Ludzie od wieków dodawali barwniki do żywności, ale pierwsze sztuczne barwniki spożywcze powstały w 1856 roku ze smoły węglowej. Obecnie barwniki spożywcze są wytwarzane z ropy naftowej.
Przez lata opracowano setki sztucznych barwników spożywczych, ale większość z nich okazała się toksyczna. Istnieje tylko garstka sztucznych barwników, które są nadal używane w żywności.
Producenci żywności często wolą sztuczne barwniki niż naturalne, takie jak beta-karoten i ekstrakt z buraków, ponieważ dają bardziej żywe kolory.
Istnieje jednak sporo kontrowersji dotyczących bezpieczeństwa stosowania sztucznych barwników spożywczych. Wszystkie, które są obecnie używane w żywności, przeszły testy toksyczności w badaniach na zwierzętach.
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), doszła do wniosku, że barwniki nie stanowią znaczącego zagrożenia dla zdrowia. Nie wszyscy zgadzają się z tym wnioskiem. Co ciekawe, niektóre barwniki spożywcze są uważane za bezpieczne w jednym kraju, ale zakazane są w innym, co sprawia, że ocena ich bezpieczeństwa jest niezwykle myląca.
Sztuczne barwniki obecnie stosowane w żywności
Oto niektóre barwniki spożywcze, które zostały zatwierdzone do stosowania przez EFSA
- Erytrozyna: Wiśniowo-czerwony barwnik powszechnie stosowany w cukierkach i żelach do dekorowania ciast.
- Czerwień Allura: ciemnoczerwony barwnik stosowany w napojach dla sportowców, cukierkach, przyprawach i płatkach zbożowych.
- Tartrazyna: cytrynowo-żółty barwnik, który można znaleźć w cukierkach, napojach bezalkoholowych, chipsach, popcornie i płatkach zbożowych.
- Żółcień pomarańczowa: pomarańczowo-żółty barwnik stosowany w cukierkach, sosach, wypiekach i owocach konserwowych.
- Błękit brylantowy: zielonkawo-niebieski barwnik stosowany w lodach, groszku w puszkach i lukrach.
- Indygokarmin: Królewski niebieski barwnik znajdujący się w cukierkach, lodach, płatkach zbożowych i przekąskach.
Wiele barwników jest zatwierdzonych w niektórych krajach, ale zabronionych w innych. E143, znany również jako Fast Green, jest zatwierdzony przez FDA, ale zabroniony w Europie.
Żółcień chinolinowa, karmoizyna i czerwień koszeniliowa to przykłady barwników spożywczych dozwolonych w UE, ale zabronionych w USA.
Barwniki spożywcze powodujące nadpobudliwość u wrażliwych dzieci
W 1973 roku jeden alergolog dziecięcy stwierdził, że nadpobudliwość i problemy z nauką u dzieci są spowodowane sztucznymi barwnikami i konserwantami w żywności. W tamtym czasie niewiele było dowodów naukowych na poparcie jego twierdzenia, ale wielu rodziców przyjęło jego filozofię.
Lekarz wprowadził dietę eliminacyjną jako leczenie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). Dieta eliminuje wszystkie sztuczne barwniki spożywcze, a także kilka innych sztucznych składników.
Jedno z najwcześniejszych badań, opublikowane w 1978 r., nie wykazało żadnych zmian w zachowaniu dzieci, gdy podano im dawkę sztucznych barwników spożywczych.
Jedno z badań klinicznych wykazało, że usunięcie z diety sztucznych barwników spożywczych wraz z konserwantem zwanym benzoesanem sodu znacznie zmniejszyło objawy nadpobudliwości.
Niewielkie badanie wykazało, że 73% dzieci z ADHD wykazało zmniejszenie objawów po wyeliminowaniu sztucznych barwników i konserwantów.
Tartrazyna, jest związana ze zmianami behawioralnymi, w tym drażliwością, niepokojem, depresją i trudnościami ze snem.
Co więcej, analiza badań wykazała, że sztuczne barwniki spożywcze zwiększają nadpobudliwość u dzieci. Wydaje się jednak, że nie wszystkie dzieci reagują w ten sam sposób na barwniki spożywcze. Chociaż efekty barwników spożywczych zaobserwowano u dzieci z ADHD i bez ADHD, niektóre dzieci wydają się znacznie bardziej wrażliwe na barwniki niż inne.
Dlatego Parlament Europejski wymaga umieszczenie informacji: “może mieć szkodliwy wpływ na aktywność i skupienie uwagi u dzieci” dla produktów, które zawierają w swoim składzie jeden lub więcej wymienionych barwników spożywczych:
- E110 (żółcień pomarańczowa);
- E104 (żółcień chinolinowa);
- E122 (azorubina/karmoizyna);
- E129 (czerwień allura);
- E102 (tartrazyna);
- E124 (pąs 4R).
Błękit brylantowy i erytrozyna – czy należy się ich wystrzegać?
Badanie błękitu brylantowego wykazało istotny wzrost guzów mózgu w grupie otrzymującej jego wysoką dawkę w porównaniu z grupami kontrolnymi.
Inne badania dotyczące błękitu nie wykazały żadnych negatywnych skutków.
Erytrozyna, jest najbardziej kontrowersyjnym barwnikiem. Samce szczurów, którym podawano erytrozynę, miały zwiększone ryzyko guzów tarczycy. Po dokonaniu przeglądu badań doszli do wniosku, że guzy tarczycy nie były bezpośrednio spowodowane przez erytrozynę.
Rakotwórcze zanieczyszczenia w barwnikach
Chociaż większość barwników spożywczych nie powodowały żadnych negatywnych skutków w badaniach toksyczności, istnieją pewne obawy dotyczące możliwych zanieczyszczeń w barwnikach.
Czerwień allura, Tartrazyna i Żółcień pomarańczowa mogą zawierać zanieczyszczenia, które są znanymi substancjami rakotwórczymi. Benzydyna, 4-aminobifenyl i 4-aminoazobenzen to potencjalne czynniki rakotwórcze, które wykryto w barwnikach spożywczych.
Zanieczyszczenia te są dozwolone w barwnikach, ponieważ są obecne w niewielkich ilościach, które uważa się za bezpieczne.
Czy barwniki spożywcze powodują alergie?
Niektóre sztuczne barwniki spożywcze mogą powodować reakcje alergiczne.
W wielu badaniach wykazano, że tartrazyna powoduje pokrzywkę i objawy astmy. Co ciekawe, osoby, które mają alergię na aspirynę, są również bardziej narażone na alergię na Tartazynę.
W badaniu przeprowadzonym u osób z przewlekłą pokrzywką lub obrzękiem, 52% miało reakcję alergiczną na sztuczne barwniki spożywcze.
Większość reakcji alergicznych nie zagraża życiu. Jeśli jednak masz objawy alergii, korzystne może być usunięcie z diety sztucznych barwników spożywczych.
Czerwień allura, tartrazyna i żółcień pomarańczowa należą do najczęściej spożywanych barwników i są to trzy najbardziej prawdopodobne przyczyny reakcji alergicznych.