Artykuł zaktualizowany 17/05/2025

Masło, miks czy margaryna? Co warto wybrać?

Wybór tłuszczu do smarowania może być zaskakująco skomplikowany. Masło, miks czy margaryna to produkty często spotykane na sklepowych półkach. Choć wyglądają podobnie, różni je skład, wartość odżywcza i stopień przetworzenia. W tym artykule przyjrzymy się im z perspektywy technologii żywności i dietetyki.

Czym jest prawdziwe masło?

Masło to naturalny produkt mleczny otrzymywany poprzez ubijanie śmietany. Masło musi zawierać od 80% do 90% tłuszczu mlecznego zgodnie z obowiązującymi przepisami Unii Europejskiej. Aktualne przepisy są zawarte w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r.

Zgodnie z tym rozporządzeniem, masło to produkt zawierający:

• nie mniej niż 80% i nie więcej niż 90% tłuszczu mlecznego,
• nie więcej niż 16% wody,
• nie więcej niż 2% suchej masy beztłuszczowej mleka.

Jak rozpoznać masło?

• Na opakowaniu musi znajdować się wyraźnie słowo „MASŁO”.
• Unikaj nazw typu „masło roślinne”, „ekstra mleczne” — to produkty imitujące masło.
• Prawdziwe masło nie zawiera tłuszczu roślinnego.

Zastosowanie masła:

• Do smarowania pieczywa
• W wypiekach (ciasta kruche, ciasteczka)
• Jako baza sosów (np. holenderskiego)
• Do smażenia (choć ma niską temperaturę dymienia)

Uwaga: Masło pozostawione poza lodówką może zjełczeć, co prowadzi do rozwoju nieprzyjemnego zapachu i ryzyka zatrucia pokarmowego.

Czym jest miks tłuszczowy?

Miksy to produkty łączące tłuszcze mleczne (10–80%) i roślinne. Mają lepsze właściwości smarowne niż czyste masło, szczególnie prosto z lodówki.

Charakterystyka miksów:

• Czasem zawierają emulgatory, barwniki i aromaty
• Cechuje je niższa cena
• Nie są objęte tak surowymi normami jak masło

Czy warto? Z punktu widzenia zdrowia i czystości składu, miksy to kompromis między naturalnością a wygodą użycia.

Czym jest margaryna?

Margaryna to produkt wytwarzany z olejów roślinnych, często z dodatkiem emulgatorów, barwników i witamin. Jej historia sięga XIX wieku, ale obecne formy różnią się znacznie od dawnych receptur.

Skład margaryny:

• Oleje roślinne (rzepakowy, słonecznikowy, palmowy)
• Emulgatory, barwniki (np. beta-karoten)
• Czasem witaminy A i D

Proces produkcji:

• Dawniej stosowano uwodornianie olejów (powodujące powstawanie tłuszczów trans) — obecnie głównie interestryfikację, która nie generuje tych niekorzystnych związków.

Zalety nowoczesnej margaryny:

• Nie zawiera cholesterolu
• Bogata w nienasycone kwasy tłuszczowe
• Czasem wzbogacana w sterole roślinne obniżające LDL

Wady:

• Wysoki stopień przetworzenia
• Potencjalne dodatki technologiczne

Który tłuszcz wybrać? Porównanie masła, miksu i margaryny

Wskazówki zakupowe i zdrowotne

• Dla tradycjonalistów: masło to produkt naturalny, o sprawdzonym smaku.
• Dla osób z podwyższonym cholesterolem: margaryna z dodatkiem steroli roślinnych może być korzystna.
• Dla oszczędnych: miksy oferują kompromis jakości i ceny.
• Czytaj etykiety: nie każdy produkt „do smarowania” to masło!

Podsumowanie: masło, miks czy margaryna?

Wybór między masłem, miksem a margaryną zależy od Twoich potrzeb — smakowych, zdrowotnych i ekonomicznych. Masło to produkt najmniej przetworzony, ale bogaty w tłuszcze nasycone. Margaryna może wspomagać zdrowie serca, ale wymaga uwagi przy wyborze. Miksy to kompromisowa alternatywa.

Technolog żywności

Jan Antoniak – technolog żywności, audytor i doradca

Specjalizuję się w prawie żywnościowym, HACCP i etykietowaniu. Od lat pomagam firmom spożywczym wdrażać systemy jakości oraz zrozumieć wymagania przepisów. Na blogu dzielę się wiedzą w prosty, praktyczny sposób.
Audytor systemów bezpieczeństwa | Autor technologzywnosciradzi.pl

Dowiedz się więcej →