Zakwas z buraków: korzyści zdrowotne i zastosowanie

CZAS CZYTANIA: 5 minuty

Zakwas z buraków to fermentowany napój, który zyskuje popularność ze względu na swoje liczne korzyści zdrowotne. W artykule odpowiemy na najczęściej zadawane pytania dotyczące zakwasu buraczanego, bazując na wynikach badań naukowych.

Co to jest zakwas z buraków?

Zakwas buraczany to napój fermentowany, który powstaje z buraków (Beta vulgaris) przy użyciu kultur bakterii mlekowych. Fermentacja zwiększa biodostępność składników odżywczych i dodaje napojowi unikalny, kwaskowy smak. Proces fermentacji polega na przekształcaniu cukrów zawartych w burakach w kwas mlekowy przez bakterie kwasu mlekowego, co nadaje napojowi charakterystyczny smak i właściwości zdrowotne.

Jakie są korzyści zdrowotne z picia zakwasu buraczanego?

1. Poprawa funkcji układu sercowo-naczyniowego: Zakwas buraczany jest bogaty w azotany, które przekształcają się w organizmie w tlenek azotu, pomagając w rozszerzeniu naczyń krwionośnych i obniżeniu ciśnienia krwi. Regularne spożycie zakwasu buraczanego może wspierać zdrowie serca poprzez poprawę elastyczności naczyń krwionośnych i obniżenie ciśnienia tętniczego.
2. Właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające: Fermentowane buraki zawierają betalainy, które mają silne działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym. Betalainy są barwnikami roślinnymi, które wykazują zdolność do neutralizowania wolnych rodników i zmniejszania stanów zapalnych, co może chronić przed chorobami przewlekłymi.
3. Wsparcie mikroflory jelitowej: Fermentowany sok z buraków wspiera zdrową mikroflorę jelitową, zwiększając populacje korzystnych bakterii i hamując rozwój patogenów. Regularne spożycie zakwasu buraczanego może poprawić zdrowie układu trawiennego, wspierając rozwój korzystnych bakterii jelitowych, takich jak Lactobacillus i Bifidobacterium.
4. Redukcja stresu oksydacyjnego: Zakwas buraczany zawiera liczne przeciwutleniacze, które mogą pomóc w ochronie komórek przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, zmniejszając ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych. Przeciwutleniacze zawarte w zakwasie buraczanym mogą pomóc w neutralizowaniu wolnych rodników, które są przyczyną starzenia się komórek i rozwoju chorób.
5. Poprawa wydolności fizycznej: Zakwas buraczany może poprawić wydolność fizyczną dzięki zawartości azotanów, które zwiększają wydajność mięśni i redukują zmęczenie mięśniowe. Spożycie zakwasu buraczanego przed treningiem może poprawić wytrzymałość i wydajność fizyczną, co jest szczególnie korzystne dla sportowców.
6. Właściwości przeciwnowotworowe: Zakwas buraczany może mieć właściwości przeciwnowotworowe dzięki obecności betalain, które wykazują zdolność do hamowania wzrostu komórek nowotworowych i promowania apoptozy. Badania wykazały, że betalainy mogą działać przeciwnowotworowo, hamując proliferację komórek nowotworowych i indukując ich zaprogramowaną śmierć.

Jak przygotować zakwas buraczany?

Zakwas buraczany można łatwo przygotować w domu. Potrzebne będą:

• Świeże buraki
• Woda
• Sól
• Opcjonalnie przyprawy (czosnek, liście laurowe, ziele angielskie)

Krojenie buraków: Pokrój buraki w grube plastry lub kostki. Ważne jest, aby były świeże i dobrze umyte, aby uniknąć zanieczyszczenia.

Przygotowanie solanki: Rozpuść sól w wodzie (1 łyżka soli na litr wody). Solanka pomaga w tworzeniu odpowiednich warunków dla fermentacji, hamując rozwój niepożądanych bakterii.

Fermentacja: Umieść buraki w szklanym słoiku, zalej solanką, dodaj przyprawy, przykryj gazą i odstaw na 5-7 dni w temperaturze pokojowej. Fermentacja zachodzi w temperaturze pokojowej, a czas jej trwania może się różnić w zależności od warunków.

Przechowywanie: Po fermentacji przelej zakwas do butelek i przechowuj w lodówce. Zakwas buraczany najlepiej smakuje schłodzony i może być przechowywany w lodówce przez kilka tygodni.

Jakie są możliwe skutki uboczne?

Mimo licznych korzyści zdrowotnych, spożywanie zakwasu z buraków może powodować pewne skutki uboczne, szczególnie jeśli jest spożywany w nadmiarze. Oto niektóre z możliwych skutków ubocznych:

1. Problemy żołądkowo-jelitowe:
   • Wzdęcia i gazy: Fermentowane produkty mogą prowadzić do wzdęć i gazów u niektórych osób, zwłaszcza jeśli nie są one przyzwyczajone do spożywania dużych ilości produktów probiotycznych.
   • Biegunka: Wysoka zawartość błonnika i fermentacja może prowadzić do biegunki, szczególnie przy spożyciu dużej ilości zakwasu.
2. Reakcje alergiczne:
   • Choć rzadko, niektóre osoby mogą być uczulone na buraki lub składniki używane do ich fermentacji.
3. Problemy z nerkami:
   • Buraki zawierają dużo szczawianów, które mogą przyczyniać się do powstawania kamieni nerkowych u osób predysponowanych do tego schorzenia.
4. Zmiany w kolorze moczu i kału:
   • Spożywanie buraków może powodować zmianę koloru moczu (czerwonawy kolor) oraz kału, co jest nieszkodliwe, ale może być mylące i niepokojące.
5. Nadmiar cukru:
   • W niektórych przepisach na zakwas z buraków dodaje się cukier, który w nadmiarze może prowadzić do wzrostu poziomu cukru we krwi, co jest szczególnie ważne dla osób z cukrzycą.
6. Interakcje z lekami:
   • Sok z buraków może wpływać na ciśnienie krwi (obniżać je), co może mieć znaczenie dla osób przyjmujących leki na nadciśnienie. Konsultacja z lekarzem jest zalecana przed rozpoczęciem regularnego spożywania zakwasu z buraków, szczególnie jeśli osoba przyjmuje jakiekolwiek leki.

Jakie są różnice między zakwasem buraczanym a sokiem z buraków?

Zakwas buraczany i sok z buraków to dwa różne produkty, choć oba pochodzą z buraków. Oto główne różnice między nimi:

Proces Produkcji

Zakwas buraczany jest produktem fermentacji buraków. Proces fermentacji zwykle trwa od kilku dni do kilku tygodni i polega na przekształcaniu cukrów obecnych w burakach w kwas mlekowy przez bakterie kwasu mlekowego. Do produkcji zakwasu często dodaje się dodatkowe składniki, takie jak czosnek, liście laurowe, ziele angielskie, czasem chleb żytni, który wspomaga proces fermentacji.

Sok z buraków uzyskuje się poprzez wyciśnięcie surowych buraków przy użyciu sokowirówki, wyciskarki lub blendera. Proces ten jest szybki i nie wymaga fermentacji. Zazwyczaj jest to czysty sok z buraków, choć można go mieszać z innymi sokami warzywnymi lub owocowymi.

Właściwości zdrowotne

Zakwas buraczany jest bogaty w probiotyki, które wspomagają zdrowie jelit i układ odpornościowy. Zawiera kwas mlekowy, który wspomaga trawienie i działa antybakteryjnie. Fermentacja zmniejsza zawartość cukru w zakwasie, czyniąc go bardziej odpowiednim dla osób, które muszą ograniczać cukier w diecie.

Sok z buraków jest bogaty w witaminy (C, B6), minerały (żelazo, magnez, potas) i antyoksydanty, takie jak betanina. Jest źródłem azotanów, które mogą poprawiać wydolność fizyczną i obniżać ciśnienie krwi. Sok z buraków zawiera naturalnie występujące cukry, które mogą wpływać na poziom glukozy we krwi.

Smak i konsystencja

Zakwas ma charakterystyczny, kwaskowaty smak z nutą ziemistości buraków oraz innych składników użytych w procesie fermentacji (np. czosnku). Może być nieco mętny ze względu na proces fermentacji i obecność mikroorganizmów.

Sok ma słodszy, bardziej ziemisty smak w porównaniu do zakwasu, bez kwaskowatej nuty. Jest klarowny lub lekko mętny, ale bez osadu fermentacyjnego.

Przechowywanie

Zakwas dzięki fermentacji ma dłuższą trwałość i może być przechowywany w lodówce przez kilka tygodni.

Sok z buraków powinien być spożywany świeży lub przechowywany w lodówce przez kilka dni.

Jak często można pić zakwas z buraków?

Zakwas buraczany można pić codziennie, ale zaleca się rozpoczęcie od małych ilości, aby sprawdzić, jak organizm na niego reaguje. Zwykle 100-200 ml dziennie jest wystarczające, aby cieszyć się jego korzyściami zdrowotnymi. W przypadku osób, które dopiero zaczynają pić zakwas buraczany, warto rozpocząć od mniejszych ilości i stopniowo zwiększać dawkę, aby uniknąć ewentualnych problemów trawiennych.

Jakie są inne zastosowania zakwasu buraczanego?

Zakwas buraczany może być stosowany jako baza do zup, dodatek do sałatek, a nawet jako składnik koktajli. Można go również używać jako naturalny barwnik spożywczy, który nadaje potrawom piękny, intensywny kolor. Zakwas buraczany może być także stosowany w kosmetyce, jako składnik maseczek do twarzy, ze względu na jego właściwości przeciwutleniające i nawilżające.

Czy zakwas z buraków można podawać dzieciom?

Zakwas buraczany jest bezpieczny dla dzieci, ale zaleca się podawanie go w umiarkowanych ilościach. Dzieci mogą cieszyć się korzyściami zdrowotnymi zakwasu buraczanego, ale warto rozpocząć od małych ilości, aby uniknąć ewentualnych problemów trawiennych. Zakwas buraczany może być doskonałym źródłem witamin i minerałów dla dzieci, wspierając ich zdrowy rozwój.

Podsumowanie

Zakwas buraczany to zdrowy, naturalny napój o wielu korzyściach zdrowotnych, który można łatwo przygotować w domu. Regularne spożywanie zakwasu buraczanego może wspierać zdrowie serca, mikroflorę jelitową oraz poprawiać wydolność fizyczną. Jak każda forma fermentowanej żywności, powinien być spożywany z umiarem. Zakwas buraczany jest również wszechstronny w kuchni, mogąc być używany jako baza do zup, dodatek do sałatek czy składnik koktajli.

Dzięki swoim licznym korzyściom zdrowotnym i łatwości przygotowania, zakwas buraczany zasługuje na stałe miejsce w zdrowej diecie. Niezależnie od tego, czy szukasz sposobu na poprawę zdrowia serca, wsparcie dla układu trawiennego, czy po prostu chcesz cieszyć się smacznym i zdrowym napojem, zakwas buraczany może być doskonałym wyborem.